شکستگی بینی علائم و درمان با عمل جراحی | بسیاری از ما، دچار آسیب‌دیدگی‌های جزئی در ناحیه بینی هستیم، که البته مشکل چندانی برایمان ایجاد نمی‌کنند. اما اگر آسیبی که اخیراً دچار آن شده‌ایم، ما را در مورد بیشتر شدن مشکل بینی‌مان نگران کرده باشد، چه باید بکنیم؟
برخی از گروه‌های جامعه بطور خودکار بیشتر از سایرین در معرض خطر شکستگی بینی قرار دارند، فارغ از شرکت کردن یا نکردن آنها در ورزش‌ها یا سایر فعالیت‌های فیزیکی. این گروه از افراد کودکان و افراد مسن هستند. سلامت استخوان یکی از دغدغه‌های اصلی درباره هر دو گروه است و سقوط کردن نیز بین این دو گروه شایع است. کودکان در معرض خطر بزرگتری برای شکستگی بینی قرار دارند، زیرا آنها هنوز در حال ساختن حجم استخوانی هستند. کودکان نوپا و کم سن و سال به شدت آسیب پذیر هستند. اگرچند شکسته شدن استخونی بینی،عارضه ای دردناک و ناراحت کننده می باشد ،اما جای نگرانی نیست .خوشبختانه با پیشرفت علم پزشکی روش های بسیاری برای درمان این مسئله وجود دارد. برای درمان شکستگی بینی خود فقط کافی است در اولین فرصت به یک متخصص با تجربه رجوع کنید .
نشانه‌ها و علائم شکستگی بینی
گاهی اوقات شکستگی بینی کاملاً مشخص است. معمولاً یکی از نشانه‌های اصلی شکستگی بینی بیشتر شدن انحراف آن نسبت به قبل است. البته تورم نامتقارن پوست باعث می‌شود انحراف بینی بیشتر از آنچه واقعاً هست دیده شود، که این تشخیص انحراف بینی را مشکل می‌کند. باید توجه داشت که، وجود کبودی، نشانه قطعی شکستگی بینی نیست. اغلب معاینه دقیق بینی وجود نشانه‌های ظریف‌تر شکستگی آن، از جمله جابجایی قابل لمس استخوان‌ها در امتداد خط شکستگی، را آشکار می‌کند. مشخص شده که ضربه علاوه بر شکستن استخوان بینی می‌تواند به غضروف آن هم آسیب بزند. در این حالت ممکن است تیغه بینی ترک برداشته یا تغییر جهت دهد و یا غضروف بیرونی بینی (غضروف جانبی بالایی) از استخوان بینی جدا شود. در شکل زیر، طرف پایینی پل بینی بیمار آسیب دیده است، که این باعث شده بینی او دچار بدشکلی بینی زین اسبی شود. دلیل این امر ترک خوردن تکیه‌گاه تیغه بینی در آن بخش از پل بینی بود.
عوارض شکستگی‌های بینی
شکستگی بینی می‌تواند با عوارض زیر رخ دهد:
- سپتوم کج بینی: دیواره نازکی که دو مسیر بینی را از هم جدا می‌کند آسیب دیده یا جابجا می‌شود و تنفس را دشوار خواهد کرد.
- هماتومی سپتوم : تجمع خون که در سپتوم بینی رخ می‌دهد می‌تواند باعث کیپ شدگی بینی شده، با تنفس تداخل کند و منجر به عفونت جدی شود. این عارضه نادر است ولی در صورت بروز نیازمند تخلیه خون از راه جراحی است.
- آسیب دیدگی غضروف بینی: مصدومیت غضروف ممکن است نیاز به ترمیم جراحی داشته باشد.
- مصدومیت سر و گردن: مصدومیت سر و گردن می‌تواند بهمراه شکستگی بینی رخ دهد، در صورتی که تروما بسیار شدید باشد. ریزش دائمی مایعات شفاف از بینی پس از وارد شدن تروما به بینی می‌تواند مایع مغزی نخاعی باشد، که نشان دهنده صدمه دیدن مغز است.
- از دست رفتن یا اختلال در حس بویایی: کاهش حس بویایی نیز ممکن است همراه با کجی سپتوم یا سایر مصدومیت‌های بینی رخ دهد.
مراجعه به پزشک برای معاینه بینی
اولین مرحله ارزیابی وضعیت بینی، مراجعه به یک پزشک باتجربه در زمینه ارزیابی این نوع آسیب‌دیدگی صورت است. مراجعه به مطب پزشک (یا یک کلینیک مراقبت‌های اورژانس و یا اورژانس یک بیمارستان) بهترین کاری است که می‌توان در مرحله اول انجام داد. اگر احتمال شکستگی بینی وجود داشته باشد بیمار به یک متخصص گوش و حلق و بینی یا جراح پلاستیک صورت ارجاع داده می‌شود، زیرا این متخصصان آموزش‌های گسترده‌ای در خصوص ارزیابی و درمان آسیب‌های بینی و صورت دیده‌اند. جراحی بینی یک انتخاب معمول و متداول برای مواقعی است که ظاهر نامناسب بینی به خاطر پوست ضخیم ایجاد شده باشد. از این تکنیک می توان به همراه عمل جراحی زیبایی استاندارد بینی در مواردی استفاده کرد که سر بینی یا پیاز آن به خاطر پوست ضخیم بسیار ضخیم باشد. در اغلب مواقع از این روش برای درمان مشکلات بینی به خاطر ایجاد آکنه روزاسه استفاده می‌شود. آکنه روزاسه یک عامل باکتریایی است که باعث ایجاد منافذ در پوست فرد می شود و در نتیجه آن تعداد زیادی جوش قرمز بر روی پوست فرد بیمار ایجاد می شود. در این شرایط روش درمانی مناسب استفاده از عمل جراحی بینی با لیزر است. در حالت‌هایی که فرد دچار شکستگی بینی شده، عمل لیزری بینی مناسب نیست و کاربردی ندارد .
بررسی بینی از لحاظ وجود هماتوم تیغه
بخش دیگری از معاینه اولیه عبارت است از جستجوی داخل بینی برای یافتن هرگونه نشانه‌ای از آسیب‌دیدگی تیغه بینی. در موارد آسیب‌دیدگی حاد می‌بایست از عدم وجود هماتوم تیغه بینی اطمینان حاصل کرد. هماتوم تیغه بینی عبارت است از جمع شدن خون زیر پوست روی تیغه بینی. این وضعیت در صورتی اتفاق می‌افتد که در حین یک ترومای حاد یکی از رگ‌های خونی تیغه بینی آسیب ببیند. این خون باید تخلیه شود، زیرا ممکن است عفونی شده و با تخریب غضروف تیغه بینی باعث شود بینی به طور دائم دچار بدشکلی زین اسبی شود.
آیا شکستگی بینی می‌تواند باعث انحراف تیغه بینی شود؟
امکان منحرف شدن تیغه بینی به خاطر شکستگی بینی وجود دارد. یکی از نشانه‌های بروز چنین مشکلی، کم شدن قابل توجه جریان هوا در یک یا هر دو طرف بینی است. معمولاً بینی بعد از آسیب‌دیدگی تا حدودی دچار گرفتگی می‌شود (که ناشی از تورم مخاط بینی است) بنابراین برای تعیین اینکه تیغه بینی دچار انحراف شده است یا خیر می‌بایست بینی به طور کامل معاینه شود. بسته به شدت انحراف و علائم بیمار، می‌توان انحراف تیغه بینی را در کنار عمل بینی شکسته ، و یا جدا از آن، درمان کرد.
آیا برای ارزیابی شکستگی بینی به سی‌تی‌اسکن یا عکس رادیولوژی هم نیاز است؟
گاهی اوقات، پزشک برای ارزیابی بیشتر شکستگی بینی، دستور به گرفتن یک عکس رادیولوژی یا اسکن ناحیه صورت می‌دهد. لازم به ذکر است که برای ارزیابی همه آسیب‌دیدگی‌های بینی به تصویربرداری رادیولوژی نیاز نیست. در بعضی از انواع آسیب‌ها، برای اطمینان از عدم وجود سایر شکستگی‌های صورت که تشخیص آنها تنها با معاینه دشوار است از سی‌تی‌اسکن استفاده می‌شود.
سی‌تی‌اسکن زیر، بینی بیماری را نشان می‌دهد که به تازگی دچار شکستگی شده است:
توجه داشته باشید که استخوان سمت راست بینی بدون جابجایی شکسته شده و استخوان سمت چپ بینی هم دچار یک شکستگی فرورفته شده است. همچنین می‌توان دید که پوست قرار گرفته بر روی سمت چپ بینی (لایه خاکستری قرار گرفته بر روی استخوان سفید) به دلیل تورم موقتی ناشی از آسیب‌دیدگی ضخیم‌تر دیده می‌شود.
آیا همه شکستگی‌های بینی نیاز به ترمیم دارند؟
پس از تأیید شکستگی بینی توسط جراح پلاستیک صورت یا متخصص گوش و حلق و بینی، نوبت به شخص کردن این موضوع می‌رسد که آیا شکستگی با جابجایی استخوان‌های بینی یا به هم خوردن راستای آنها همراه بوده است یا خیر. گاهی اوقات استخوان‌های بینی می‌شکنند اما جابجا نمی‌شوند. در این حالت نیاز به اقدامی نبوده و تنها باید اجازه داد استخوان‌های بینی خود به خود التیام بیابند. معمولاً پزشک بینی را گچ می‌گیرد تا در طول دوره بهبودی از استخوان‌های آن محافظت شود و از مزایای درمان شکستگی بینی بهره مند گردد .
برای برگرداندن استخوان‌ها به جای اولشان چقدر فرصت داریم؟
عموماً اگر استخوان‌ها تغییر جهت داده یا جابجا شده باشند برای درمان از روش جا اندازی بسته شکستگی بینی استفاده می‌شود. بعد از شکستگی استخوان‌های بینی چند هفته برای اصلاح آسیب‌دیدگی فرصت هست. لبه‌های استخوان‌ها به تدریج در طول یک دوره 6 هفته‌ای به هم جوش می‌خورند. اتصال استخوانی اولیه فیبری بوده اما به تدریج سخت می‌شود. بهترین کار این است که استخوان‌های بینی شکسته در طول دو هفته اول بعد از آسیب‌دیدگی اولیه جا انداخته شوند.
نحوه ترمیم شکستگی بینی با استفاده از جا اندازی بسته
همانطور که پیشتر گفته شد، شکستگی بینی معمولاً با روش جا اندازی بسته درمان می‌شود. در اینجا واژه «بسته» به این موضوع اشاره دارد که در این روش برای جابجا کردن استخوان‌های بینی به هیچگونه برشی نیاز نیست. روش هر جراح برای انجام جا اندازی بسته کمی با روش‌های جراحان دیگر متفاوت است. در اینجا، هدف اصلی جابجا کردن استخوان(های) شکسته و قرار دادن آنها در وضعیت صحیحشان است. در کل، در این روش یک وسیله کُند جراحی در درون بینی قرار داده شده و جراح با کمک آن استخوان شکسته را در وضعیت صحیح آن قرار می‌دهد. ترمیم شکستگی بینی تنها چند دقیقه طول می‌کشد. این عمل را می‌توان در یک اتاق جراحی تحت بیهوشی عمومی انجام داد که این باعث می‌شود بیمار اصلاً چیزی را حس نکند. همچنین می‌توان این درمان را در یک مطب و با استفاده از یک کرم بی‌حس کننده موضوعی ( که با استفاده از تکه‌های پنبه در درون بینی مالیده می‌شود) به همراه تزریق داروی بی‌حسی انجام داد. گچ که در پایان عمل روی بینی قرار داده می‌شود، معمولاً حدود یک هفته روی بینی باقی می‌ماند. نقش اصلی گچ، محافظت از بینی و جلوگیری از جابجایی استخوان‌های بینی و قرار گرفتن آنها در یک وضعیت نادرست است.
چه زمانی رینوپلاستی کارکردی یا بازساختی برای درمان شکستگی بینی مورد استفاده قرار می‌گیرد؟
برای بیمارانی که شکستگی‌های کهنه دارند که کاملاً ترمیم شده و باعث بدشکلی کاملاً واضحی شده است، یا برای کسانی که پس از شکستگی بینی دچار مشکلات کارکردی پس از شکستگی شده‌اند همچون انسداد بینی یا خر و پف، نیاز به انجام رینوپلاستی کارکردی یا بازساختی (رینوپلاستی ) برای ترمیم این عارضه وجود دارد. رینوپلاستی اصلاح ساختار و کارکرد بینی از طریق جراحی است که به آن "عمل جراحی بینی" یا تغییر شکل بینی نیز می‌گویند. در موارد بروز سانحه برای بینی، از عمل جراحی می‌توان برای هر یک از دو منظور شکل خارجی بینی یا آناتومی داخلی بینی یا برای هر دو منظور استفاده کرد. باریک شدن مسیرهای بینی ناشی از شکستگی سپتوم، بافت اسکار یا آسیب به غضروف می‌تواند باعث کیپ شدگی مستمر بینی (کیپ شدن بینی) شود که نسبت به داروها نیز عکس‌العملی نشان نمی‌دهد. در طی رینوپلاستی بازساختی، غالباً باز کردن بینی و ترمیم غضروف ضروری است، همچنین شکل دهی مجدد به استخوان‌های بینی با شکستگی‌های کنترل شده‌ای به نام استئوتومی‌ها.
آیا می‌توان در منزل راه حلی برای درد ناشی از شکستگی بینی اندیشید؟
اگر علائمی ندارید که نیاز به درمان پزشکی فوری باشد، چند راه وجود دارد که بتواند پیش از مراجعه به پزشک در منزل آنها را امتحان کنید.
-
اگر دچار خونریزی بینی هستید: بنشینید و به سمت جلو متمایل شوید در حالیکه از دهان خود تنفس می‌کنید. در این حالت خون از گلوی شما پایین نخواهد رفت.
-
اگر خونریزی ندارید: سر خود را بالاتر از بدن قرار دهید تا درد تپنده کاهش یابد.
-
برای کاهش تورم; از کمپرس یخ یا یخ پیچیده شده در یک حوله استفاده کنید، آن را برای 15 تا 20 دقیقه و 3 الی 4 بار در روز روی بینی خود بگذارید.
-
از استامینوفن (تیلنول) یا ایبوپروفن (آدویل، موترین) برای تسکین درد استفاده کنید.
ترجیحاً بهتر است ترومای صورت بلافاصله ارزیابی شود تا کاملاً وسعت مصدومیت‌ها تعیین گردد. مردم غالباً تمام ساختار‌هایی که می‌تواند تحت تأثیر مصدومیت‌های وارده به صورت و شکستگی بینی قرار گیرد را متوجهه شوند. ترمیم بینی شکسته در یک الی دو هفته پس از مصدومیت بسیار راحت تر است. پس از بروز مصدومیت برای بینی، مسئله حائز اهمیت مراجعه به پزشک برای بررسی میزان مصدومیت وارده به سپتوم بینی (فضای تقسیم کننده داخل بینی) است. سخون ممکن است در سپتوم تجمع کند، این وضعیت نیازمند درمان فوری است.
چطور می‌توان از شکستگی بینی پیشگیری کرد؟
می‌توان اقدامات احتیاطی زیر را انجام داد تا خطر بینی شکسته کاهش یابد:
- از کفش‌هایی که کشش خوبی دارند استفاده کنید تا از سقوط جلوگیری کند.
- در حین انجام ورزش‌های درگیرانه، از تجهیزات محافظتی صورت استفاده نمایید تا از بروز مصدومیت برای بینی‌تان جلوگیری کند.
- در هنگام دوچرخه سواری، راندن موتور سیکلت، استفاده از اسکیت برد، انجام ورزش‌هایی همچون اسکی یا اسنو برد، از کلاه ایمنی استفاده نمایید.
- در هنگام رانندگی با وسایل نقلیه موتوری کمربند ایمنی خود را ببندید و مطمئن شوید که کودکان نیز کاملاً در سر جای خود مستقر شده‌اند و کمربند خود را بسته‌اند.